ÖLÜM AYLIĞI

 

Ölüm aylığı, uzun vadeli sigorta kollarından biri olan ölüm sigortasından sağlanan ve ölen sigortalının hak sahiplerine bağlanan aylıktır. Ölüm aylığı bağlanması için hem ölen sigortalının hem de hak sahiplerinin bazı şartları taşıması gerekir.

Sigortalının taşıması gereken şartlar nelerdir?

1. Ölen sigortalının toplam 1800 prim ödeme gün sayısı bulunmalıdır. 4/1(a)’lı ise 5 yıl sigortalılık süresi –borçlanma süreleri hariç- ve 900 prim ödeme gün sayısı yeterlidir.

2. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47’nci maddesinde yazılı sebeplerle kazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış iken ölen sigortalının da hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır.

3. Bağlanmış bulunan malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş olan sigortalıların ölümü halinde de hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır.

4. Ölen sigortalı 4/1(b)’li ise kendi sigortalılığı sebebiyle borcunun bulunmaması ya da ödenmesi şarttır.

Ölüm aylığı kimlere bağlanır?

1. Ölen sigortalının hayatta kalan dul eşine, sigortalıya bağlanması gereken aylığın %50’si ölüm aylığı olarak bağlanır. Fakat aylık bağlanmış çocuğu yoksa ve çalışmıyorsa veya kendi sigortalılığı nedeniyle aylık almıyorsa %75’i bağlanır.

2. Çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle aylık almayan çocuklardan [evlatlık dahil]

i) Yaş şartını taşıyanlara aylık bağlanır. 18 yaşını doldurmamış olması, lise öğrenimi görüyorsa 20 yaşını doldurmamış olması, yükseköğrenim görüyorsa 25 yaşını doldurmamış olması gerekir. Bu yaş şartını taşıyanlar çocuklar, kendileri 4/1(a) kapsamında sigortalı olsalar da ölüm aylığına hak kazanırlar.

ii) Malûl olanlara aylık bağlanır.

iii) Evli olmayan, boşanan, dul kalan kızlarına %25 oranında aylık bağlanır (bu çocuklar anasız ve babasız kalmışsa, ana-baba arasında evlilik bağı yoksa, ölüm tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya baba sonradan evlenmişse, kendisinden başka aylık alan hak sahibi yoksa %50 oranında aylık bağlanır).

3. Ölen sigortalının ana ve babasına da şartları taşıması halinde ölüm aylığı bağlanır. Eş ve çocuklardan artan hisse varsa (ana-baba 65 yaşın üstündeyse artan hisseye bakılmaz) ve geliri net asgari ücretten azsa ve gelir/aylık bağlanmamışsa [diğer çocuklarından hak kazanılan gelir/aylıklar hariç] %25 oranında ölüm aylığı bağlanır.

Ölüm aylığı bağlanamaması durumunda ne olur?

Ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamıyorsa toptan ödeme yapılır. Bu kapsamda ölüm tarihi esas alınarak 5510 sayılı Kanunun 31/1 maddesine göre hesaplanan tutar, 34’üncü maddeye göre hak sahiplerine toptan ödeme şeklinde verilir (4/1(a-b) ve 5510’a göre ilk defa 4/1(c)’li olanlar).

Hak sahiplerine yapılacak toptan ödemenin tutarı, sigortalıya yapılacak toptan ödeme tutarını geçemez.

Artan tutar olursa sigortalının ölümünden sonra doğan/soybağı düzeltilen/babalığı hükme bağlanan çocuklarına da toptan ödeme yapılır.

Toptan ödeme yapılarak tasfiye edilen süreler, borçlanma/yurtdışı hizmeti/hizmet tespiti üzerine ölüm sigortasından yararlanmak için gerekli olan prim ödeme gün sayısının tamamlanması halinde hak sahiplerinin talebi üzerine ihya edilir. Başka bir ifadeyle ölüm aylığı bağlanması için gerekli olan gün sayısının doldurulması halinde, bu toptan ödemeden daha sonra vazgeçilebilir ve ölüm aylığı bağlanması talep edilebilir.