YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI

 

Yıllık ücretli izin hakkı, işçinin en temel haklarından biri olup 4857 sayılı İş Kanununun 53 üncü maddesinde düzenlenmektedir. Bu yazıda; yıllık ücretli izin, izin süreleri, iznin uygulanması, yıllık izin ücreti, izinde çalışma yasağı konuları incelenecektir.

Her İşçinin Yıllık Ücretli İzin Hakkı Var Mı?

Hayır. İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Bu sebeple söz konusu izine hak kazanabilmek için öncelikle 1 yıllık çalışma süresinin tamamlanması gerekir.

Yıllık Ücretli İzin Hakkından Vazgeçilebilir Mi?

Hayır. 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca işçinin yıllık ücretli izin hakkından vazgeçmesi mümkün değildir.

1 Yıldan Kısa Süren İşlerde Yıllık Ücretli İzin Nasıl Uygulanır?

Niteliklerinden ötürü 1 yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlar hakkında 4857 sayılı İş Kanununun yıllık ücretli izine ilişkin hükümleri uygulanmaz.

Bu kapsamdaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi;

- Hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden az olamaz.

- Hizmet süresi 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden az olamaz.

- Hizmet süresi 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz.

Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

Yıllık Ücretli İzin İşveren Tarafından Bölünebilir Mi?

Hayır. Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Bu iznin yukarıda belirtilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. Ancak, tarafların anlaşması ile (hem işçinin hem de işverenin kabul etmesi şartıyla) bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.

İşçinin Kullandığı Diğer İzinler Yıllık Ücretli İzinden Düşülebilir Mi?

Hayır. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.

Yıllık İzine Denk Gelen Tatil Günleri İzin Süresine Dahil Mi?

Hayır. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

Yıllık İzin İçin Yol Süresi Verilmesi

Eğer işçi, yıllık ücretli iznini iş yerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek ise gidiş ve dönüşte yolda geçecek süreleri karşılamak üzere, işveren toplam 4 güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. İşçinin bunun için talepte bulunması ve yıllık ücretli iznini başka bir yerde geçireceğini belgelemesi gerekmektedir.

Alt İşverenin Değişmesi Halinde İzin Süresinin Hesaplanması

Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı iş yerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı iş yerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır.

Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla yükümlüdür.

Ayrıca alt işveren, tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.

Yıllık İzin Ücreti

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. Bu ödeme, ilgili işçinin izine başlamasından önce yapılmalıdır.

Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir.

Yıllık Ücretli İzin Hükümlerine Aykırı Davranan İşverenin Durumu

Yıllık ücretli izni, 4857 sayılı İş Kanununun 56 ncı maddesine aykırı olarak bölen veya izin ücretini usule aykırı olarak ödeyen veya eksik ödeyen veya İş Kanununun 59 uncu maddesindeki hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen veya yönetmeliğin esas ve usullerine aykırı olarak izin kullandırmayan veya eksik kullandıran işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için idari para cezası verilir.

İşçi İzin Süresinde Çalışabilir Mi?

İzinde çalışma yasağı uyarınca yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.