FAZLA ÇALIŞMA

 

Fazla Çalışma Nedir?

Fazla çalışma; ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle yapılan çalışmadır.

Kaç Saati Aşan Çalışma Fazla Çalışma Sayılır?

Fazla çalışma, kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.

Çalışma süresini düzenleyen İş Kanununun 63 üncü maddesi hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.

Fazla Çalışma İçin Ödenecek Ücret Ne Kadardır?

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 50 yükseltilmesi suretiyle ödenir.

Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, zorunlu nedenler ve olağanüstü hallerde haftalık otuz yedi buçuk saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 100’den az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir.

Fazla Sürelerle Çalışma Nedir ve Bunun İçin Ödenecek Ücret Ne Kadardır?

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır.

Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 25 yükseltilmesiyle ödenir.

Serbest Zaman Olarak Kullanma

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine;

- Fazla çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı,

- Fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında ise 1 saat 15 dakikayı

serbest zaman olarak kullanabilir.

İşçi hak ettiği serbest zamanı 6 ay içinde, çalışma süreleri içinde ve herhangi bir ücret kesintisi olmaksızın kullanabilir.

Fazla Çalışma Yapılamayacak Haller

- 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinde belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz.

- 4857 sayılı İş Kanununun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan haller (zorunlu nedenler ve olağanüstü haller) dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.

Fazla Çalışma Süresinin Üst Sınırı

Fazla çalışma süresinin toplamı 1 yılda 270 saatten fazla olamaz.

Zorunlu Nedenlerle Fazla Çalışma

- Bir arıza sırasında,

- Bir arızanın mümkün görülmesi halinde,

- Makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde,

- Zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması halinde

iş yerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmına fazla çalışma yaptırılabilir.

Bu durumda fazla çalışma yapan işçilere uygun bir dinlenme süresi verilmesi zorunludur.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde iş yerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır.

Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.

Bu günlere ait ücretler 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesine göre ödenir. Söz konusu maddeye göre; işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.